25 gian lận nghiên cứu y khoa, một ông giáo sư y khoa nổi tiếng của Đại học California tại San Diego (UCSD) bị đình chỉ

Mấy ngày qua, một vụ gian lận làm rúng động thế giới y khoa [1].

Qui mô vụ này, nếu đúng như mô tả, có thể là một vụ Madoff trong y khoa.

Ông là một giáo sư y khoa nổi tiếng của Đại học California tại San Diego (UCSD). Ông còn là một giám đốc chương trình nghiên cứu thần kinh học của Viện Y Tế Hoa Kì (NIH). Ông chuyên nghiên cứu bệnh Parkinson, đặc biệt là protein alpha-synclein.

Ông là GS Eliezer Masliah, tác giả của hơn 800 bài báo khoa học. Nhưng ScholarGPS liệt kê gần 1100 bài [2].

Với hơn 168,000 trích dẫn, ông được xem là một trong 10 nhà thần kinh học có ảnh hưởng lớn trên thế giới.

Một số nghiên cứu của ông được sử dụng làm cơ sở để bào chế thuốc trị bệnh Parkinson.

Tuy nhiên, các đồng nghiệp trong chuyên ngành nghi ngờ những nghiên cứu của ông.

Tập san Science mở cuộc điều tra những công trình nghiên cứu của ông.

Họ tập trung vào dữ liệu — những hình ảnh Western blot từ thí nghiệm.

Các chuyên gia và đồng nghiệp của GS Masliah kinh ngạc, vì những hình ảnh rõ ràng là giả tạo.

Nhưng Science không nói ông gian lận; họ chỉ nêu nghi vấn các hình ảnh không đáng tin.

Science báo cho NIH hay. NIH mở cuộc điều tra từ năm 2023.

Mấy hôm trước NIH công bố một báo cáo 300 trang về kết quả điều tra những hành vi sai trái của GS Eliezer Masliah.

Hành vi sai trái ở đây bao gồm tái sử dụng hình ảnh cũ trong 2 bài báo khoa học, và 'biên tập' hoặc giả tạo hàng trăm hình ảnh thí nghiệm khác trong số 132 bài báo khoa học.

132 bài báo khoa học có kết quả có thể sai hay đáng ngờ! Vậy mà các chuyên gia bình duyệt không phát hiện!

Những bài báo này được trích dẫn hơn 30,000 lần!

Hàng vạn nghiên cứu trích dẫn những kết quả giả tạo đó sẽ hiểu sao đây?

Những 'biên tập' và giả tạo như thế này diễn ra từ 1997 đến 2023.

NIH kết luận là GS Masliah đã gian lận (misconduct) và vi phạm đạo đức khoa học [3].

Một số nghiên cứu của ông được sử dụng làm nền tảng cho thuốc Prasinezumab để điều trị bệnh Parkinson.

Tuy nhiên, khi thử nghiệm Prasinezumab ở giai đoạn II, thuốc hoàn toàn vô dụng.

Một thử nghiệm khác cho ra kết quả bất định.

Sau báo cáo điều tra, ông bị cho nghỉ việc tại NIH.

Chưa biết nhà chức trách sẽ xử trí như thế nào đối với ông.

Nhưng đây là một vụ gian lận rất lớn, có lẽ lớn nhứt nhì trong lịch sử y khoa. Và, tác động rất xấu đến khoa học.

Trong thế giới tài chánh có vụ Madoff làm rúng động thị trường chứng khoán. Y khoa có vụ này làm rúng động khoa học.

Thật khó tưởng tượng và không thể hiểu được khi một siêu sao như vậy mà giả tạo dữ liệu suốt 25 năm.

Danh vọng? Ông đâu cần vì đã đạt đỉnh của sự nghiệp.

Tiền? Ông cũng chẳng cần.

Vì áp lực giữ vị trí hàng đầu mà ông làm bậy? Rất có thể.

Nhưng vấn đề là tác hại. Người ta sẽ mất niềm tin vào khoa học.

Và biết bao nhiêu tiền đã đổ sông đổ biển để theo đuổi những kết quả sai trái.

Sự việc cho thấy nhiều thử nghiệm lâm sàng (như thuốc Prasinezumab) giống như xây lâu dài xây trên cát.

Cơ sở khoa học cho những thử nghiệm đó quá yếu. Và, khi thử nghiệm đồ dỏm như thế sẽ tác hại đến bệnh nhân.

Thầy thuốc nếu có sai có thể gây tác hại đến vài người. Nhưng nhà khoa học sai thì gây hại cho hàng triệu người.

FB GS Nguyễn Tuấn