Áp lực thuế quan nặng khiến doanh nghiệp ở Trung Quốc khó khăn, hàng loạt công nhân thất nghiệp?

Thuế cao khiến việc xuất khẩu sang Mỹ trở nên quá đắt đỏ, buộc các công ty từng dựa vào lao động giá rẻ ở châu Á phải mở nhà máy tại các thành phố như Dallas, Houston và Reno, theo *South China Morning Post* (SCMP). Với nhiều doanh nghiệp, đây là cách duy nhất để tồn tại.

“Mỹ chiếm gần 95% đơn hàng của chúng tôi. Không thể mất thị trường này,” Ryan Zhou, chủ một công ty quà tặng ở Trung Quốc, nói. Do bị đánh thuế tới 90%, Zhou sẽ mở cơ sở mới tại Dallas trong tháng tới.

Zhu Ning, chuyên gia tư vấn mở rộng ra nước ngoài, cho biết ông đã nhận hơn 100 yêu cầu chuyển dịch chỉ trong 4 tháng—một con số chưa từng có trước khi các mức thuế có hiệu lực.

Đây không phải công ty Mỹ quay lại, mà là công ty Trung Quốc lần đầu tiên đặt chân đến Mỹ. Sau nhiều năm tận dụng trợ cấp và kẽ hở thương mại, giờ họ phải tìm cách trụ vững.

“Mục tiêu là sống sót và duy trì cạnh tranh,” Leo Li, chủ một nhà máy lắp ráp cảm biến ở Nevada, chia sẻ. “Chi phí sẽ tăng, nhưng ít hơn nhiều so với khi bị áp thuế.”

Không chỉ điện tử hay hàng tiêu dùng bị ảnh hưởng. Chính quyền Trump đang thúc đẩy sản xuất trong nước các vật liệu chiến lược, đặc biệt trong năng lượng và quốc phòng.

“Không chỉ khoan, mà phải khai thác,” Bộ trưởng Nội vụ Doug Burgum nói. “Nếu không, chuỗi cung ứng của Mỹ sẽ nằm trong tay người khác.”

Các công ty hóa dầu Trung Quốc cũng đang đầu tư vào Mỹ. “Texas đang thu hút mạnh đầu tư Trung Quốc,” Ye Yingmin, chuyên gia tư vấn hóa chất tại Bắc Kinh, nói với SCMP.

Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng tăng của các công ty Trung Quốc cũng làm dấy lên lo ngại gián điệp. Kể từ khi ông Tập Cận Bình lên nắm quyền năm 2012, hàng chục ngàn điệp viên Trung Quốc đã xâm nhập nhiều lĩnh vực ở Mỹ. FBI từng mở nhiều vụ điều tra mới mỗi ngày, theo cựu Giám đốc Christopher Wray.

Kể từ ngày ông Trump nâng mức thuế quan tối đa cho Trung Quốc, thì có tin công nhân Trung Quốc đang thất nghiệp hàng loạt, họ đang xuống đường biểu tình khi thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump giáng đòn mạnh vào nền kinh tế xuất khẩu nước này.

Từ Tứ Xuyên đến Nội Mông, hàng loạt nhà máy đóng cửa khiến công nhân phẫn nộ vì bị nợ lương và sa thải hàng loạt. Gần Thượng Hải, hàng nghìn công nhân một nhà máy đèn LED đòi lương chưa trả từ tháng 1. Tại Đạo huyện, một cửa hàng thể thao đóng cửa đột ngột mà không trả lương. Ở Thông Liêu, công nhân xây dựng dọa tự tử nếu không được thanh toán.

Xuất khẩu Trung Quốc đang chạm đáy kể từ đại dịch. Goldman Sachs ước tính có thể mất tới 16 triệu việc làm do tác động từ thuế quan Mỹ.

Trump tuyên bố các biện pháp thuế đang phát huy tác dụng: “Họ từng bóc lột chúng ta cả nghìn tỷ USD mỗi năm. Giờ thì không còn nữa.”

Huang Deming, một nhà xuất khẩu may mặc, đã cắt giảm 30% nhân sự khi mất 3 khách hàng lớn từ Mỹ. Qian Xichao, quản lý ngành dệt, cho biết các nhà máy đang lao vào “cuộc chiến giá cả tự sát” để sống sót.
Làn sóng biểu tình gợi lại cuộc nổi dậy năm 2022 phản đối phong tỏa COVID. Chính quyền Tập Cận Bình đã đàn áp mạnh tay, và giới quan sát cho rằng ông sẽ làm điều tương tự lần này.

“Mục tiêu tối thượng của Tập là không để khủng hoảng đe dọa quyền lực,” một cố vấn chính phủ Trung Quốc nói với *Wall Street Journal*.

TH Henry Quang Vu