Mỹ và phần còn lại của NATO bắt đầu chia rẻ?

Photo by Farah Almazouni on Unsplash

Trong một loạt thông báo, chính quyền Trump thực sự đã giáng một đòn mạnh vào sự đồng thuận về an ninh của phương Tây sau Thế chiến thứ hai.

Không chỉ là việc Trump đã có cuộc điện đàm kéo dài 90 phút với Putin, người bị hầu hết các nhà lãnh đạo châu Âu coi là tội phạm chiến tranh, và họ đồng ý đàm phán một thỏa thuận hòa bình cho Ukraine. Hoặc là việc ông Trump không bàn trước với các nước châu Âu. Hoặc là việc ông từ chối nói rằng Ukraine là "thành viên bình đẳng" của tiến trình hòa bình quyết định tương lai của nước này

Cũng không phải việc Bộ trưởng Quốc phòng mới của ông Trump, Pete Hegseth, đã thừa nhận, trong các cuộc họp với các đối tác NATO tại Brussels, rằng Ukraine không thực tế khi muốn chiếm lại các lãnh thổ đã mất, hoặc Ukraine sẽ phải từ bỏ giấc mơ gia nhập NATO. Mà đó chính là cuộc tấn công vào chính NATO. Hegseth dường như đặt câu hỏi về cam kết phòng thủ chung của liên minh, được ghi trong Điều 5 của Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương năm 1949, rằng một cuộc tấn công vào một bên là một cuộc tấn công vào tất cả. Ông cho biết, Hoa Kỳ không còn là "người bảo đảm an ninh chính cho châu Âu" nữa.

Khi thúc giục người châu Âu tự chịu trách nhiệm nhiều hơn trong việc bảo vệ mình, ông Pete Hegseth đã nêu vấn đề theo cách: “Các giá trị rất quan trọng, nhưng bạn không thể bắn các giá trị", ông nói. "Không có gì thay thế được quyền lực cứng rắn. Mặc dù chúng ta có thể không muốn thích thế giới mà chúng ta đang sống, nhưng trong một số trường hợp, không có gì giống như quyền lực cứng rắn".

Phó Tổng thống của Trump, JD Vance, thậm chí còn thẳng thắn hơn khi nói với hội nghị Munich rằng có một "cảnh sát trưởng mới trong thị trấn" đó là Trump. Ông cũng khiến khán giả của mình lo ngại khi nói rằng châu Âu phải đối mặt với "mối đe dọa từ bên trong" nghiêm trọng hơn so với mối đe dọa do Nga và Trung Quốc gây ra, mà ông tuyên bố đó là những nỗ lực nhằm kìm hãm quyền tự do ngôn luận trên khắp lục địa.
Tất cả những điều này thể hiện một sự thay đổi lớn với quá khứ.

Các quan chức châu Âu, bao gồm cả Anh, đã lo sợ về sự trở lại của Trump, và ông đã xác nhận nỗi sợ hãi tồi tệ nhất của họ là đúng.

Để chấm dứt chiến tranh ở Ukraine dường như ông Trump chấp nhận hầu hết các yêu cầu của Putin, và việc ông không hỏi ý kiến của họ, khiến họ cảm thấy bị phản bội và bỏ rơi.

Các quan chức châu Âu cho biết họ cảm thấy như những khán giả, bị gạt ra ngoài lề, trong khi khẩu hiệu của phương Tây kể từ khi chiến tranh bắt đầu cách đây ba năm, "Không có gì về Ukraine mà không có Ukraine", đã bị loại bỏ.

Một quan chức NATO cho biết. "Chúng ta đã là đồng minh trong 75 năm và họ muốn cắt đứt quan hệ với chúng ta và giao dịch trực tiếp với Putin. Chúng ta còn có thể gọi Hoa Kỳ là đồng minh nữa không?"

Một số người đã phản đối. "Bất kỳ thỏa thuận nào sau lưng chúng ta đều sẽ không hiệu quả. Bạn cần người châu Âu, bạn cần người Ukraine", người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, Kaja Kallas, cho biết. "Tại sao chúng ta lại trao cho Nga mọi thứ họ muốn ngay cả trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu? Đó là sự xoa dịu. Nó chưa bao giờ hiệu quả.”

Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron cũng thẳng thắn không kém khi nói rằng chỉ có Tổng thống Ukraine, Volodymyr Zelensky, mới có thể đàm phán một thỏa thuận hòa bình thay mặt cho đất nước của mình, Macron nói với tờ Financial Times rằng một “hòa bình đầu hàng” sẽ là “tin xấu cho tất cả mọi người”, bao gồm cả Hoa Kỳ.

Macron đã đi xa hơn và tìm cách thúc đẩy khả năng phục hồi của châu Âu. Ông mô tả sự trở lại của Trump là một “cú sốc điện” và thúc giục châu Âu nắm bắt thời điểm để “tăng cường” quốc phòng và kinh tế.

Phát biểu tại Munich, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen, nói rằng châu Âu phải vượt qua thách thức trong việc xây dựng khả năng phòng thủ của mình. “Từ vắc-xin đến sự ủng hộ không lay chuyển đối với Ukraine hay an ninh năng lượng, châu Âu đã cho thấy rằng họ có thể làm chủ được thời điểm này. Chúng ta phải áp dụng tâm lý cấp bách này một cách lâu dài hơn,”

Châu Âu chìm xuống trong tuần này khi họ phải điều chỉnh theo trật tự thế giới mới mà trong đó Hoa Kỳ không còn có thể được coi là đồng minh kiên định nữa. Tuy nhiên, một số người coi đây là khoảnh khắc sự thật để họ cuối cùng cũng mạo hiểm vượt ra khỏi chiếc dù an ninh của Hoa Kỳ và tự chịu trách nhiệm nhiều hơn cho việc phòng thủ của chính họ.

Ông Trump nên cẩn thận với những gì ông ấy mong muốn vì nếu người châu Âu thực sự tự chịu trách nhiệm về an ninh của mình, họ có thể sẽ ít sẵn lòng ủng hộ Hoa Kỳ ở những nơi khác.

Bình luận:

Phương Tây đang chia rẽ nghiêm trọng. Khởi đầu là Brexit, bây giờ là nguy cơ Nato tan rã. Trump chính là tổng thống sẽ rút Mỹ khỏi Nato.

Sau khi Liên xô sụp đổ, sự tồn tại cùa Nato đã trở nên quá cồng kềnh tốn kém không cần thiết. Thay vào đó, EU sẽ xây dựng một cơ chế phòng thủ chung để tối ưu hoá sức mạnh với chi phí tối thiểu.

Hãy nhớ rằng Mỹ và Nga mới là 2 ông trùm xuất khẩu vũ khí. Số tiền thu được từ đó được quay vòng, đầu tư vào nghiên cứu phát triển vũ khí mới, đồng thời cũng là động lực để Mỹ đóng vai trò cảnh sát thế giới. FDI và nhân tài thế giới đổ dồn về Mỹ. Lợi ích nước Mỹ nhận được đã vượt xa mức đầu tư họ bỏ ra.

Tuy nhiên, một trật tự thế giới mới đang được thiết lập. Trong bức tranh toàn cảnh đó, nước Mỹ không còn một tay che trời nữa. Nga, Trung, Ấn sẽ có không gian để tạo ra sức ảnh hưởng.

Mỹ sẽ rút lui vào hậu trường, sân khấu từ bây giờ là nơi trình diễn của Brics.

Phương Tây nói: mọi phát minh hiện đại phục vụ lợi ích nhân loại đều từ chúng tôi mà ra. Chúng tôi đã đưa loài người đến với ánh sáng văn minh.

Trung Quốc trả lời: chúng tôi không quan tâm đến điều ấy. Chúng tôi sẽ copy mọi thứ các vị làm ra. Và bán với giá 1/10

TH FB Henry Quang Vu