Tôm sú ngào sấu đường

(Tom/ Viễn Đông)

Bài TOM

Hà Nội ba sáu phố phường, câu này nghe quen quen, vì Hà Nội thì chắc chắn ba sáu phố phường với đủ ba mươi sáu loại hàng từ Hàng Cỏ cho đến Hàng Buồm, Hàng Bạc… có tất. Vậy cần chi phải nhắc, mà nhắc đến Hà Nội, không nhắc cái gì cho thơ mộng, chẳng hạn như liễu rũ mặt hồ, hoàng thành vắng lặng hay cột cờ trầm mặc, hoặc giả đi qua cầu Thê Húc nghe trăm nghìn con sóng vỗ dưới chân cứ ngỡ mình lạc vào sử lịch, hoặc giả chùa Một Cột, hay làng cổ Đường Lâm, nghe dấu ngựa Ngô Quyền một thuở, nghe Phùng Hưng tay không đánh cọp… Vậy mà nhắc tới Hà Nội, hà cớ gì lại nhắc đến ba sáu phố phường, bởi ở đây chán chết, ở đây là chốn mua bán, thị phi…

Nhưng, có vẻ như đi đâu rồi cũng vậy, chốn thị phi thường vui hơn chốn thanh tĩnh. Ba sáu phố phường là chốn buôn bán, nơi đây vào thời Pháp thuộc cũng là gạch nối giữa Hà Nội hào hoa, giàu có với Hà Nội nghèo nàn, cơ cực, tứ cố vô thân. Bởi chung quanh hồ Gươm thuở ấy, chỉ có ba sáu phố phường là nơi tập trung mua bán và sinh hoạt kẻ chợ, còn thành phần trung lưu, thượng lưu Hà Nội lui vào những con hẻm yên tĩnh, sống trong những biệt phủ, thế giới của họ riêng, không va chạm đời sống. Cách ba sáu phố phường không xa, cũng bên cạnh hồ Gươm, địa danh cầu Gỗ còn đó, là nơi của thành phần lê dân bá tánh đói khổ, chuyên chui xuống các ống cống mà bắt cá cải thiện đời sống, rồi dân bốc mộ thuê, dân cu li… Một đời sống khác, dưới tầng đáy xã hội.

Thế rồi cũng nơi đây, Cầu Gỗ, những quán ăn của dân nghèo dựng lên để bán cho phường ăn đêm, rồi dần dà bán cho những người trong phường bát âm, những người đi chợ, những người của ba sáu phố phường cũng dần bén mùi với các quán ăn phố Cầu Gỗ, phố chết tên Cầu Gỗ. Tại đây, người ta sẽ nghĩ đến những hàng ăn vặt thời hiện đại, nhưng ít ai nhớ đến những quán ăn lợn quay, chuột quay, gà quay, vịt quay, đặc biệt là bún chả cá Lã Vọng, quán của mấy ông thợ câu quanh hồ Gươm, rồi quán tôm sú tẩm sấu chua, ngào đường, có lẽ món ăn này chỉ có ở nơi đây, hoặc giả, rộng hơn một chút thì chỉ có ở Hà Nội, cho dù hà Nội không phải là xứ sở duy nhất có cây sấu, trái sấu.

Bởi trái sấu tưởng chỉ có ở Hà Nội, kỳ thực những tỉnh miền núi Tây Bắc, Tây Nguyên, Bình Định, Quảng Nam, Bình Phước và một số tỉnh khác cũng có cả rừng sấu, cũng có mùa thu hoạch sấu như ai. Thế nhưng cho dù có thu hoạch, có mùa sấu, có những người giao hàng chuyên cung cấp sấu cho cả tỉnh, nhưng các tỉnh vừa nói kia không thể là nơi mà khi nói về trái sấu người ta nghĩ về nó hoặc nghe âm thanh rơi của những trái sấu trên mặt đường, người ta lại nghĩ đến vùng đất ngàn năm văn hiến, nghĩ đến sóng sông Hồng lớp lớp phù trầm và nghĩ đến lịch sử sâu xa. Chỉ có Hà Nội, và nói tới trái sấu, những bà hàng nước bán nước sấu ngào đường hay những bà chè xanh với những trái sấu ngào đường ăn chua chua ngọt ngọt như thể ăn ô mai… thì chỉ có ở Hà Nội mà thôi!

Thế nên món tôm rim sấu, cũng chỉ có ở Hà Nội, không thể là nơi nào khác, bởi thời tiết, bởi cái lạnh, bởi khí hậu, bởi hồn người, bởi điệu sống, bởi nhịp thở đất trời… bởi mọi thứ quyện vào nhau, làm nên khí sắc của vùng miền và không lẫn vào đâu được. Hãy tưởng tượng bạn đến một quán nào đó ở Cầu Gỗ, Hà Nội, yêu cầu chế biến cho bạn một dĩa tôm sú ngào sấu. Tôi dám bảo đảm nhiều người ngạc nhiên lắm. Ngạc nhiên vì có thể chủ quán chưa bao giờ nghe ra món này, bởi chỉ có vài quán biết làm món này mà thôi, ngạc nhiên nữa vì giả sử đụng quán biết làm món này thì cũng chẳng mấy người từng ăn và rành về món tôm sú ngào sấu. Nhưng phải thực lòng mà nói, đây là món ngon khó quên!

Món này cũng khá cầu kỳ nếu quý vị có thời gian tự ngâm một hũ sấu. Nhưng kỳ thực không phải lúc nào cũng mua được sấu tươi, vậy nên đơn giản hơn là chọn mua một hũ nước sầu dầm đường sẵn ở siêu thị.

Bước kế tiếp là chọn những con tôm sú còn tươi, số lượng tùy thuộc vào phần ăn trong gia đình. Tôm sú quý vị chỉ cần cắt bỏ bớt râu, sau đó phi thơm chút dầu ăn cùng tỏi băm, dầu tới, cho tôm sú vào chiên sơ hai mặt, sau đó cho chén sốt gia vị vào. Với 3 lạng tôm sú, quý vị pha chén sốt bằng ba muỗng sấu dầm đường bao gồm ba trái sấu, thêm 1 muỗng nước mắm và một chút tiêu bột, tất cả trộn đều vào nhau. Tôm sau khi thêm sốt gia vị, mở lửa to khoảng 30 giây sau đó mở lửa nhỏ riu riu tầm 5 phút, thêm 3 muỗng tỏi băm nhỏ và 5 đoạn gốc hành hương đập dập vào, mở lửa to thêm khoảng 30 giây, tắt bếp,như vậy là đã có món tôm sú ngào sấu đường, đặc biệt, nếu quý vị chọn sấu hạt vàng thì có thể tăng thêm 2 quả sấu khi ngào, vị sẽ đậm đà hơn, còn nếu sấu hạt đen thì quý vị chỉ cần 3 trái bởi loại sấu này thiên về vị chua hơn.

Chúc quý vị có một bữa ăn ấm áp bên gia đình!