Xem để hiểu tại sao thời tiết cực đoan khi có El Niño hay La Niña

Để dễ hiểu thì chúng ta hãy thu nhỏ Thái Bình Dương lại thành một cái bồn tắm nhé. Trong cái bồn tắm này thì lớp nước phía trên được hun nóng nhờ một cái đèn công suất lớn (mặt trời) trong khi nước ở đáy bồn thì lạnh.

Bình thường thì gió thổi từ phía đông Thái Bình Dương về phía tây, giống như chúng ta mở quạt nhẹ để thổi lớp nước ấm về phía bên kia của bồn tắm. Khi gió thổi lớp nước ấm bên trên từ Nam Mỹ tới Úc và Đông Nam Á, lớp nước lạnh phía dưới trồi lên.

Tuy nhiên thỉnh thoảng gió trở chứng. Nó bỗng thổi yếu hơn, hay thổi ngược lại từ tây sang đông, làm cho lớp nước ấm đáng-lẽ-ra phải được đi về phía Đông Nam Á quay trở về lại Nam Mỹ. Đây chính là El Niño. Khi El Niño xảy ra thì Nam Mỹ sẽ xảy ra lũ lụt nghiêm trọng trong khi Úc và Đông Nam Á vào mùa khô sẽ nóng hơn, hạn hán, sóng nhiệt và cháy rừng xảy ra với tần suất nhiều hơn.

Ngược lại, La Niña là khi gió bỗng nhiên mạnh ơi là mạnh, đẩy thật thật nhiều lớp nước ấm về phía Úc và Đông Nam Á và nhờ đó lớp nước lạnh ở bờ biển Nam Mỹ cũng trồi lên nhiều hơn. Quá nhiều nước ấm tụ lại khiến nhiệt độ biển tăng lên → hơi nước bốc nhiều hơn → lượng mưa tăng lên → lũ lụt nghiêm trọng ở Đông Nam Á và Úc trong khi sự khô hạn hoành hành ở Mỹ Latinh.

Năm 2020 là một năm La Niña hoành hành ở  vùng Đông Nam Á, đặc biệt là ở Việt Nam, để lại trận lũ lịch sử vào tháng 11 cùng năm. Ngược lại, năm 2023 chính thức đánh dấu bước đầu của El Niño, và các dấu hiệu đã được nhen nhóm khi tháng 4 năm nay được đánh giá là nóng nhất trong lịch sử khí tượng Đông Nam Á.