Câu chuyện sau đây, do một ca trưởng kể lại, cho thấy chuyện nghe hát hợp ca còn hơi xa lạ đối với người Việt: Trong một buổi họp, một người đã ...
Hoàng Linh
Nếu "Nhất ẩm
nhất trác giai do tiền định" thì cũng có thể nói: "Mỗi bài hát, khúc
nhạc ta nghe cũng 'giai do tiền định'." Như tất cả mọi chuyện khác trên đời,
chuyện nghe nhạc nhiều khi cũng là một sự tình cờ có thể dẫn đưa ta đến một tâm
thức khác hơn là khi chư a nghe. Bật radio lên, ta có rất nhiều cơ hội được
nghe những ca khúc hát đơn ca. Nhưng cơ hội nghe hợp ca thì hiếm hơn nhiều.
Vì lịch sử hợp ca
Việt Nam quả thực là còn rất ngắn ngủi. Thoạt tiên, có lẽ hợp ca chỉ được dùng
trong các nhà thờ, khi người Tây phương đem Thiên chúa giáo đến nước Việt. Sau đó
rất lâu mới có một vài ban hợp xướng ra đời để hát nhạc "đời". Rồi
xẩy ra biến cố 30 tháng Tư, dân Việt chạy ra ngoại quốc hằng loạt mang theo
những gì đã từng làm dở dang từ trước 75.
Nhiều ca đoàn nhà thờ được thành lập để phục vụ trong những buổi thánh
lễ. Và Ban Hợp Xướng Ngàn Khơi , chuyên hát nhạc “đời”, cũng được ra đời do
những người đã từng hát hợp ca trước năm 75 thành lập.
Ngàn Khơi đã hoạt động
trong lòng cộng đồng người Việt hải ngoại hơn 18 năm, một thời gian khá dài cho
một đoàn thể bất vụ lợi. Qua hơn 20 buổi hòa nhạc lớn nhỏ đã tổ chức, trong đó phần hợp ca chiếm ít nhất là nửa chương
trình, Ngàn Khơi có thể nói là đã đem đến cho cộng đồng một hình thức trình bày
nhạc tương đối mới mẻ và được tán thưởng. Nhiều thính giả đã cho biết là họ
thích phần hợp ca hơn cả phần đơn ca.
Qua nhiều năm hoạt động,
các ca viên Ngàn Khơi đã được học và khám phá thêm nhiều về kỹ thuật hát hợp
ca. Dĩ nhiên là sách vở về hợp ca của Mỹ thì rất nhiều và cũng đã giúp nhiều
cho những người muốn học hỏi. Nhưng vì ngôn ngữ Việt Nam khác hẳn ngôn ngữ Tây
phương, ca trưởng Việt Nam phải tự tìm
hiểu và sáng chế ra những kỹ thuật hát hợp ca cũng như phần hòa âm các bè cho
phù hợp với Việt ngữ, sao cho người nghe đừng thấy bị rối óc và chuyên chở được
những tâm tình mà tác giả một ca khúc đã gửi gấm vào đó.
Vậy, tại sao phải hát
hợp ca? Đơn ca không đủ sao?
Nếu nói là hát đơn ca
nghe cũng đủ rồi thì cũng chẳng khác gì nói chỉ dùng 1 nhạc khí để tấu lên một
bài nhạc cũng đủ, cần chi đến cả một ban nhạc 4,5 người hay một dàn đại hòa tấu
5, 7 chục người? Hay mỗi lần chỉ bấm một nốt nhạc cũng đủ, cần chi phải dùng
một hợp âm 4,5 nốt nhạc cùng lúc? Hợp ca cũng giống như cái hợp âm đó, đem đến
một âm thanh đầy đặn, sướng cho lỗ tai người nghe nhạc hơn nhiều. Hơn nữa,
nhiều ca khúc cần thật nhiều giọng hát mới làm nổi lên được cái huy hoàng rộng
lớn của nét nhạc, để tương phản với
những phần nhạc vi tế, êm dịu mà cũng
chính sự hợp sức của nhiều giọng ca cũng sẽ diễn tả được.
Hát hợp ca là biểu tượng
của tinh thần hòa hợp. Làm sao để 40, 50 hay nhiều khi cả mấy trăm con người
cất tiếng hòa giọng mà không phát ra một âm thanh hỗn độn, quái dị, trái lại
phải có nhạc tính và diễn tả được tâm tình bài hát. Không phải dễ. Ca viên thường
phải sinh hoạt trong một ca đoàn 2,3 năm
mới tập được tinh thần hòa hợp này. Vì ngoài chuyện hát cho đúng “bè” của mình,
ca viên phải biết điều khiển cho giọng mình hòa hợp với mọi người, làm sao phải
cho lớn, nhỏ, hùng mạnh hay êm dịu đúng với tâm tình bài hát mà ca trưởng đã
tìm ra.
Một khi đã đạt tới
mức diễn tả được trọn vẹn tâm tình của một ca khúc lớn, ca viên sẽ có cảm giác
là chưa bao giờ mình được trải qua một kinh nghiệm thích thú đến thế. Âm thanh
tạo ra từ mấy chục con người lúc đó rền, ấm, đầy làm sao, khiến cho người nghe
có thể phải “nổi da gà”.
Viết bình luận đầu tiên
ĐỌC THÊM
Sự thật gây sốc về Đường Tăng, nhân vật trong tác phẩm Tây Du Ký của Ngô Thừa Ân
Trong truyện có nội dung là ai mà được ăn thi.t của Đường Tăng thì sẽ bất tử. Thực chất đã có nhân vật trong Tây Du Ký "ăn th.ịt ...
Phim ‘Super Mario Bros. Movie’ thâu hơn $1 tỷ mỹ kim toàn cầu
Chỉ chưa đầy một tháng, phim hoạt họa “The Super Mario Bros. Movie” của hãng Universal Studios đã đạt được một cột mốc quan trọng thứ hai, đó là vượt ...
Tiên nữ kiều diễm gốc Á thời AI
Chiêm ngững vẽ đẹp kiều diễm gốc Á Châu dước góc nhìn kỷ nghệ AI