Tết Hàn Thực là gì và diễn ra vào ngày nào năm 2023

Tết Hàn Thực là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng trong văn hóa dân tộc Việt Nam. Ngày này được ghi nhận trong lịch sử Việt Nam từ thời kỳ Hùng Vương, và đến nay vẫn được tổ chức đều đặn hàng năm. Ngày này thường rơi vào ngày 3 tháng 3 Âm lịch, tức là khoảng giữa tháng Ba trong lịch Dương lịch.

Theo truyền thống, Tết Hàn Thực có nhiều ý nghĩa văn hóa, tín ngưỡng và tâm linh. Trong ngày này, người Việt thường tổ chức các nghi lễ cúng tổ tiên và các vị thần linh trong gia đình, và cầu nguyện cho sức khỏe, may mắn và bình an cho gia đình và cộng đồng. Tết Hàn Thực cũng là dịp để người Việt tưởng nhớ và tri ân công lao của các vị tiền bối đã hy sinh để bảo vệ đất nước và dân tộc Việt Nam.

Ngoài ra, Tết Hàn Thực còn được gọi là Tết Độc Thân, bởi vì theo truyền thống, ngày này các cô gái trẻ sẽ ngồi trước bàn thờ để cúng ông Táo và cầu nguyện tìm được một tình yêu đích thực. Nghi thức này còn được xem là một cách để giữ gìn truyền thống, tôn vinh giá trị gia đình và cộng đồng, và thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần và tổ tiên.

Trong ngày Tết Hàn Thực, người Việt thường ăn cháo hành, mứt sen và bánh trôi. Cháo hành được coi là một món ăn truyền thống của người Việt, có hương vị đặc biệt và rất phù hợp với khí hậu mùa xuân. Mứt sen và bánh trôi cũng là các món ăn truyền thống, được coi là biểu tượng của sự tinh tế và trang trọng trong nghi lễ cúng ông Táo.

Ngoài các hoạt động tín ngưỡng và ẩm thực, Tết Hàn Thực còn có nhiều hoạt động vui chơi, giải trí và thể thao. Các trò chơi dân gian như đá gà, bắt vịt, cờ cá ngựa... được tổ chức rầm rộ trên khắp nơi.

Tết Hàn thực nam nay 2023 sẽ diễn ra vào ngày 3/3 âm lịch, nhằm thứ Bảy ngày 22/4 dương lịch.

Nguồn gốc ngày tết Hàn thực

Theo nghĩa chữ Hán, “hàn” là lạnh, “thực” là ăn, “tết Hàn thực” là tết ăn đồ lạnh. Phong tục cổ truyền này có nguồn gốc từ Trung Quốc với điển tích Giới Tử Thôi chết cháy.

Chuyện kể rằng vào đời Xuân Thu (770 - 221), vua Tấn Văn Công nước Tấn gặp loạn nên phải bỏ nước lưu vong sống cảnh nay trú nước Tề, mai ở nước Sở.

Trên đường lánh nạn, vua Tấn được hiền sĩ Giới Tử Thôi hết lòng phò trợ. Giới Tử Thôi theo phò vua Tấn Văn Công trong vòng 19 năm trời, cùng nhau nếm mật nằm gai, khổ luyện thành tài.

Ở Việt Nam, ngày tết Hàn thực còn gọi là tết Bánh trôi bánh chay

Thậm chí , lúc lương thực cạn kiệt, Giới Tử Thôi còn lén cắt một miếng thịt đùi của mình nấu dâng lên vua.

Sau khi biết sự việc, vua Tấn đem lòng cảm kích vô cùng. Thế nhưng, khi đoạt lại ngôi báu, lúc phong thần cho những người có công, vua Tấn lại quên mất sự giúp đỡ của Giới Tử Thôi.

Tuy vậy, Giới Tử Thôi vẫn không hề oán giận, ông trở về đưa mẹ già vào trong núi ở ẩn. Một thời gian sau, khi vua nhớ ra bèn cho người đi tìm nhưng Giới Tử Thôi không chịu về lĩnh thưởng.

Vua thấy vậy hạ lệnh đốt rừng để ép ông phải ra mặt nhưng lại khiến mẹ con ông bỏ mạng chốn núi rừng vào đúng ngày 3/3 âm lịch.

Cái chết của Giới Tử Thôi khiến vua đau lòng và ân hận. Vua Tấn cho lập miếu thờ, hạ lệnh kiêng dùng lửa suốt 3 ngày và chỉ ăn thức ăn nguội lạnh nấu sẵn. Hàng năm, cứ đến 3/3 âm lịch, người dân bị cấm dùng lửa nấu ăn, ngay cả việc làm cỗ cúng cũng phải làm từ hôm trước.

Theo phong tục cổ truyền, ngày 3/3 âm lịch hàng năm là ngày tết Hàn thực, tưởng nhớ Giới Tử Thôi.

Ý nghĩa của tết Hàn thực

Mặc dù, nguồn gốc của ngày tết Hàn thực xuất phát từ Trung Quốc, tuy nhiên ở Việt Nam, ngày này không phải để tưởng nhớ Giới Tử Thôi mà có ý nghĩa dân tộc sâu sắc.

Vào ngày 3/3 âm lịch, các gia đình làm bánh trôi, bánh chay cúng ông bà, tổ tiên và không kiêng đốt lửa. Ở nhiều nơi, người dân còn làm bánh trôi bánh chay cúng thần hoàng. Những món ăn được nấu trong dịp này làm ra đều được cúng gia tiên với ý nghĩa con cháu một lòng hướng về tổ tiên, nguồn cội.

Đặc biệt, trong dịp này người đi xa quê sẽ đoàn tụ cùng gia đình, cùng đi tảo mộ người đã khuất và sum họp bên bữa cơm gia đình.

Vào tết Hàn thực, nhiều gia đình chuẩn bị mâm cúng gồm: bánh trôi, bánh chay, hoa quả, trầu cau… dâng lên ban thờ tổ tiên.